Samen oplossingen zoeken voor cliënten in de GGZ-Wlz

CZ zorgkantoor zet samen met een aantal gemeenten in diverse regio’s samenwerkingsinitiatieven op om ggz-cliënten met hoogcomplexe zorg te kunnen plaatsen. Een voorbeeld daarvan is de gemeente Breda. Samen onderzoeken de partijen de mogelijkheden om de bestaande problemen voor deze cliënten op te lossen. 

Het feit dat in 2021 een deel van de ggz-zorg binnen de Wlz kwam te vallen, was voor de afdeling zorginkoop GGZ van CZ zorgkantoor de aanleiding tot het initiatief om met gemeenten netwerken te ontwikkelen, om tot een adequaat aanbod te kunnen komen voor ggz-cliënten met hoogcomplexe zorg. “De reden hiervoor is dat we een gedeelde uitdaging hebben en dus een gedeeld belang”, zegt Jolin van Eijck, zorginkoper GGZ/Wlz. Haar collega Judith Edelbroek vult aan: “Het gaat om een doelgroep die nu niet plaatsbaar is. We hebben het hierbij over cliënten met langdurige psychiatrische problematiek, met gedragsproblematiek en vaak ook met een licht verstandelijke beperking. Ze lopen vast in de reguliere zorg.”

Voor gemeenten was het heel welkom dat CZ zorgkantoor hiervoor samenwerking zocht, zegt Roeland van Overbeek, contractmanager van de gemeente Breda. “De mensen om wie het gaat, hebben een geschikte plek nodig om te wonen. Dit kan begeleid of beschermd wonen zijn, maar ook een intramurale voorziening. Dat is vaak verre van eenvoudig te realiseren.” 

Complexiteit

Samen met de aanbieders die in een gemeente actief zijn voor de doelgroep is een traject gestart om de problemen te bespreken. “Die aanbieders bleken het gat in de voorzieningen voor deze mensen ook te erkennen”, zegt Van Overbeek. “Hierbij kunnen meerdere oorzaken een rol spelen. Cliënten kunnen zorgmijders zijn of een conflict met hun zorgverlener hebben. Daarnaast kan bij de aanbieders sprake zijn van een tekort in de gecombineerde expertise die vereist is om deze cliënten te bieden wat zij nodig hebben.” Edelbroek vult aan: “Daar komt bij dat deze cliënten vaak groepsongeschikt zijn. Dit maakt het lastig om ze lang op dezelfde plek te laten verblijven.”

Het is een probleem dat niet alleen in de regio Breda speelt, stelt Van Overbeek. “We kijken dus of elders al kennis is opgebouwd waar we gebruik van kunnen maken. Het traject van vergunningen en locaties regelen die ervoor zorgen dat deze cliënten terechtkomen op een plek die bij hen past, is langdurig. Daarom is het belangrijk dat we ook onderzoeken wat we in tussentijd voor ze kunnen doen. Dat vraagt wat van de aanbieders, van de gemeente en van het zorgkantoor. Niet alleen vanwege de complexiteit van de organisatie, maar ook vanwege de complexiteit van de financiering. Deze zorg kan betrekking hebben op meerdere domeinen: de Wlz, de Zvw, de Wmo, de Jeugdwet en de forensische zorg.” 

Leren van voorbeelden

Een voorbeeld dat werkbaar kan zijn, biedt Nijmegen. Van Eijck: “We zijn met een afvaardiging van het zorgkantoor en de gemeente Breda daar naartoe geweest. Door onder andere het Leger des Heils is daar onder coördinatie van de GGD aan de rand van de stad een voorziening gecreëerd met een achttal kleine woningen.” Edelbroek vult aan: “De cliënten wonen daar zonder een andere eis dan huur te betalen en open te staan voor begeleiding. Dat loopt nu goed, er ontstaat rust omdat ze niet meer hoeven te zoeken naar een geschikte woonplek.”

Van Overbeek zegt dit te zien als één bouwsteen in het totale aanbod dat voor deze cliënten nodig is. “Het is interessant, maar zeker geen complete oplossing”, zegt hij. “We gaan mogelijk ook op werkbezoek naar Rotterdam, waar een tussenoplossing is gezocht door de financiering voor deze zorg aan de achterkant goed te regelen. Het probleem bestaat overal. Er zijn ook op meer plaatsen initiatieven om er wat aan te doen. Het punt is alleen dat die vaak niet van de grond komen, vanwege problemen met de voorzieningen of de financiering.” Het interessante van Rotterdam, stelt Edelbroek, is dat daar een project wordt ontwikkeld waarin domein overstijgend wordt gewerkt. “Dat is ook onze insteek”, zegt ze, “denken vanuit de doelgroep en de behoefte.”

De vrij strakke regelgeving waaraan de zorgkantoren gebonden zijn, is niet altijd helpend om de bestaande problemen op te lossen, stelt Van Overbeek. “Gemeenten hebben daarin meer flexibiliteit”, zegt hij. Van Eijck beaamt dit. “Juist daarom is deze samenwerking ook zo interessant”, zegt ze. “We zoeken deze samenwerking met de centrumgemeenten in alle zes de regio’s waarin we actief zijn. Met Breda hebben we in gezamenlijkheid de meeste stappen gezet in dit traject. Vanuit de sector GZ is eerder een traject gestart met de gemeente Helmond. Door de transitie is dit project uiteindelijk bij GGZ inkoop beland. Helmond is reeds in de fase van locatieakkoord door het gemeentelijk bestuur.”