De juiste zorgprofessional op de juiste plek
Dat in de zorg sprake is van een arbeidsmarktprobleem, is genoegzaam bekend. Welke oorzaken zien Ayla Kok (directeur van Freddify) en Karin van Pareren (zorginkoper sector gehandicaptenzorg en patiëntenparticipatie bij CZ zorgkantoor) hiervoor?
“Uit de exitgesprekken die zorginstellingen voeren, horen wij de werktijden terug als rode draad”, zegt Van Pareren. “De wisselende diensten, de nachtdiensten, de verplichting om ’s ochtends om zeven uur te beginnen, terwijl je kinderen hebt en een partner die ook moet werken.” Kok vult aan: “Er is zeker niet altijd sprake van goed werkgeverschap. Maar de basis van het probleem ligt in de bezuinigingen in de zorg die het kabinet acht jaar geleden doorvoerde. Daarbij zijn veel verpleegkundigen en verzorgenden niveau twee en drie verdwenen. Die zijn nu weer nodig, maar moeten worden opgeleid omdat ze niet de vereiste certificaten meer hebben.” Het ontbreekt veel zorgprofessionals ook aan binding met de organisatie waar ze werken, stelt Kok. “Ze doen het werk vaak niet voor de organisatie maar voor de cliënt”, zegt ze. “Ze wisselen van werkgever als de werkdruk echt te hoog is en de organisatie niet kan bieden waar de medewerker behoefte aan heeft. Denk aan scholing of nieuwe kansen. Ze blijven vaak langer en komen in een burn-out omdat ze hun team of de cliënten niet in de steek willen, niet omdat ze de organisatie prettig vinden.”
"De problematiek is zorgbreed."
De problematiek is zorgbreed, stellen beiden. Ook de gehandicaptenzorg wordt erdoor getroffen. “Hier speelt vergrijzing ook een rol”, zegt Kok, “vijftien procent van de medewerkers in de gehandicaptenzorg is zestig plus. Binnen nu en minder dan vijf jaar moeten de organisaties dus met vijftien procent minder personeel werken. De aanwas vanuit de scholen is lager. Onder de cliënten is ook sprake van vergrijzing. Dat brengt andere zorgvragen met zich mee. Verder is steeds meer sprake van technische handelingen en daar hebben verzorgenden niets mee.” Van Pareren vult aan: “in deze sector is bovendien ook steeds meer sprake van ggz-problematiek. Ook daardoor verandert het werk.”
Persoonlijkheid als uitgangspunt
Het bovenstaande maakt duidelijk dat het ontbreken van een goede match tussen wat de zorgaanbieder eist en de zorgprofessional wil een van de belangrijke oorzaken is voor de huidige arbeidsmarktproblematiek. In antwoord hierop is Freddify acht jaar geleden begonnen met het in kaart brengen van profielen van zorgmedewerkers, op basis van de gedachte dat iedere doelgroep of branche om een andere persoonlijkheid vraagt. “Werken met mensen met autisme is echt anders dan werken met mensen met niet-aangeboren hersenletsel”, verduidelijkt Kok. “Uit de tests die we doen, blijkt waar iemand het best tot zijn recht komt. Zo kunnen we heel gerichte koppelingen maken tussen individu en zorgorganisatie.”
De gehandicaptenzorg kampt – net als alle andere zorgsectoren – met een fors arbeidsmarktprobleem. Freddify biedt hiervoor een oplossing door op basis van een persoonlijkheidstest te komen tot een optimale match tussen het individu en de zorgorganisatie.
Inmiddels heeft Freddify al profielen van meer dan vijfduizend zorgprofessionals in kaart gebracht. Het werkt actief voor elf organisaties in de gehandicaptenzorg en voor vijf op de Zuid-Hollandse Eilanden. Niet alleen koppelen zij mensen die al ervaring hebben in de zorg, maar ook zij-instromers. “Nu met corona kijken steeds meer mensen die in een andere sector, bijvoorbeeld de horeca, werkloos zijn geworden naar de zorg”, zegt Kok. “Logisch, want hospitality en hulpverlening liggen redelijk dicht bij elkaar. We hebben daar rond de jaarwisseling dan ook heel actief op ingespeeld met een campagne. ‘Zoek je een goed voornemen, kom dan in de zorg werken’, was daarbij ons uitgangspunt.”
Elkaar versterken
Het werk van Freddify viel op bij CZ zorgkantoor. “Zuid-Hollandse Eilanden is een van onze zorgkantoorregio’s”, vertelt Van Pareren. “Tijdens een regiobijeenkomst met zorginstellingen kregen we de vraag of wij iets kunnen betekenen in de arbeidsmarktproblematiek. We wisten dat Freddify hierin al goede resultaten had bereikt in de gehandicaptenzorg, dus het was logisch om hierin te gaan samenwerken.”
Karin van Pareren: "We vinden dat iedereen de ruimte moet krijgen om zich te oriënteren op de zorg."
Ook Kok ziet de meerwaarde hiervan. “Het zorgkantoor denkt met ons mee”, zegt ze. “Het ziet dat zzp’ers inspringen op het personeelstekort in de zorg. Dit kost zorgorganisaties erg veel geld en gaat bovendien ten koste van de continuïteit en dus de kwaliteit van de zorg. Het zorgkantoor zet die boodschap kracht bij en daardoor komen wij makkelijker in gesprek met een zorgorganisatie om uit te leggen wat onze meerwaarde is. Natuurlijk blijft het dan nog afhankelijk van de vraag in hoeverre die zorgorganisatie het oppikt. De ene staat open voor talent en de goede match. De andere stelt de takenlijst voorop: zoveel uur per week beschikbaar, zoveel nachtdiensten. Maar het biedt ons in ieder geval de kans om onze oproep – gebruik de potentie en probeer anders te denken – over te brengen.” En dat is nodig, vindt Van Pareren. “Het is heel belangrijk dat zorgorganisaties inspelen op wat mensen beweegt om in de zorg te werken”, zegt ze. “Maak het bijvoorbeeld mogelijk om wat later te beginnen, zodat iemand eerst de kinderen naar school kan brengen. Waarom moeten alle cliënten per se precies om half negen naar de dagbesteding? Als je daar flexibeler mee omgaat, creëer je kansen.”
Uitbreiding naar andere regio’s
Het succes van de samenwerking tussen Freddify en het zorgkantoor valt binnen CZ op. “Onze collega’s uit Zeeland verkennen nu ook de mogelijkheden voor samenwerking”, zegt Van Pareren. Kok vult aan: “We breiden onze werkzaamheden nu ook uit naar de ggz. En we zijn op dezelfde grondslag als op de Zuid-Hollandse Eilanden ook bezig in Groningen. In alle gevallen is het uitgangspunt dat we iedereen die al in de zorg werkt of die interesse heeft om dat te gaan doen onze persoonlijkheidstest aanbieden. Die is in tegenstelling tot bij andere aanbieders open source, geïnteresseerden hoeven er niet voor te betalen. We vinden dat iedereen de ruimte moet krijgen om zich te oriënteren op de zorg.”
Fantastisch als zoiets landelijk beschikbaar is, vindt Van Pareren. “Als het landelijk wordt opgepakt, biedt dat alleen maar voordelen voor de sector”, zegt ze.