Unieke woon/zorgsetting voor mensen met een complexe zorgvraag

Passende complexe zorg regelen is in alle zorgkantoorregio’s een uitdaging. CZ zorgkantoor spant zich in om dit voor specifieke doelgroepen goed te organiseren. In samenwerking met gehandicaptenzorginstellingen WonenPlus en Pergamijn in de Zuid-Limburgse gemeente Brunssum is dit goed gelukt voor cliënten met een licht verstandelijke beperking en triple problematiek.

Twee zorgkantoren benaderden bestuurder Will Linssen van WonenPlus met de vraag of hij een oplossing kon bieden voor cliënten die heel moeilijk konden worden geplaatst: mensen met een licht verstandelijke beperking en triple-problematiek (de combinatie met een psychische stoornis en een verslaving). “Op basis van geanonimiseerde casuïstiek concludeerden we dat het ging om mensen die een gesloten setting nodig hebben”, vertelt hij. “Ons idee was die op te zetten in het voormalig klooster in Tegelen. Maar de vergunningenprocedure daar verliep dermate langzaam dat dit niet van de grond kwam. Toen kwam Brunssum in beeld en daar ging het ineens snel. Mede dankzij ondersteuning in de opzet van CZ zorgkantoor en de beschikbaarstelling van financiële middelen. Ook voor het zorgkantoor was dit nieuw en dus spannend.”

Complexiteit

Gelet op de complexiteit van de doelgroep was specifieke ondersteuning nodig. Die werd gevonden in de persoon van arts Verstandelijk Gehandicapten (VG) Anique Vogel van Pergamijn. “Eens in de vier weken ga ik naar de locatie voor overleg met de gedragskundige, de verpleegkundige en de persoonlijk begeleider”, vertelt zij. “Tussendoor ben ik ook bereikbaar voor overleg. En ik hou ook contact met de huisarts. De verstandelijke beperking van de cliënten met daarnaast complexe problematiek en met een beperkt aanpassingsvermogen voor participeren in de maatschappij vraagt om heel gestructureerde begeleiding. Ze beïnvloeden bovendien elkaar in hun gedrag en dat moet in goede banen worden geleid.” 

Rust

Voor de cliënten betekent de opzet van de locatie in Brunssum dat ze een plek hebben waar ze de rest van hun leven kunnen blijven. Voor bewoner Peter kwam daarmee een einde aan een eindeloze rij van verhuizingen. “Veel mensen weten niet hoe ze met me om moeten gaan”, vertelt hij. “Ik was veel te druk en onrustig voor ze. Ik had veel te veel prikkels.”

Peter heeft nu zijn eigen tiny home op het terrein, waar hij kanaries en duiven houdt. Binnenkort krijgt hij een volière. “Hier is het rustiger, ik kan me terugtrekken op mijn eigen plekje”, zegt hij. “Ik hoor niet in een groep thuis. Af en toe ga ik het bos in, ook om te werken. Zagen, een boom planten. Dat vind ik wel leuk om te doen, maar niet elke dag. Het enige wat ik nog mis, is dat ik wel een keer een vriendin zou willen leren kennen.” 

Continue waakzaamheid

De bewoners krijgen intensieve en gerichte begeleiding. “Het is een team dat heel bewust voor het werken voor deze doelgroep kiest”, zegt Linssen. “Ze moeten continu waakzaam zijn. Het doel is met structuur en op het individu afgestemde plannen zoveel mogelijk probleemsituaties te voorkomen. Maar er is altijd interactie tussen de bewoners. Of met familie, voor zover die nog in beeld is. Dat is niet altijd het geval. Wel geeft de setting die we nu hebben gecreëerd ook hen rust. Ze weten dat ze de verantwoordelijkheid wat kunnen loslaten, omdat hun naaste altijd in goede handen is. Ze kunnen weer gewoon familie zijn.”

De specifieke werksituatie vertaalt zich voor de medewerkers in een salarisschaal die wat hoger is dan voor hetzelfde werk in de reguliere GGZ-setting. De medewerkers komen vaak uit de ggz of uit de justitiële wereld. Vogel: “Ik vind ze sterk en heel bevlogen. Ze weten ook echt wat goed is voor de cliënt. Dus ik weet dat ze een plan dat ik voor een cliënt heb goed kunnen overbrengen. Neem bijvoorbeeld het afbouwen van medicatie, of juist psychofarmaca voorschrijven voor iemand die overprikkeld is. Wil zo iemand juist geen geneesmiddelen, dan weet ik dat de gedragskundige en persoonlijk begeleider in het gesprek met die cliënt toch veel kunnen bereiken.”

Toekomstperspectief

Het realiseren van de locatie in Brunssum heeft een behoorlijke impact gehad op de organisatie, stelt Linssen. “De doelgroep waarvoor die ik bedoeld heb, brengt extra verantwoordelijkheid en zorg met zich mee”, zegt hij. “Maar het pakt goed uit en er zit perspectief in voor een grotere groep in de toekomst. We willen dit aanbod dan ook voor meer mensen beschikbaar maken. Daarbij hebben we wel te maken met het feit dat er een schaarste is aan artsen VG en ook andere zorgprofessionals. De vraag is hoe we die schaarste kunnen verdelen en daarvoor zien we de inzet van verpleegkundig specialisten als een optie. Die zijn we nu concreet aan het uitwerken. De verpleegkundig specialisten moeten wel specifiek worden opgeleid voor het werk in deze sector, maar daarvoor blijken ze beslist open te staan.”

Vooralsnog is de opzet zoals die nu in Brunssum is gerealiseerd landelijk nog onbekend. “Op een enkele plek zie je wel inzet van een arts VG buiten de eigen instelling”, zegt Linssen. “Maar de combinatie van een woongroep – waar het behandelaspect is losgekoppeld van het wonen – is nog uniek. Er wordt ook nog met gemengde gevoelens naar gekeken. De scepsis zit in het loslaten van het gebruikelijke. Maar ik denk dat we ons moeten afvragen of behandelen wel zo’n prominente plek moet hebben in het leven van deze mensen. De vraag is of je bij deze doelgroep nog mag uitgaan van een verandering waardoor ze weer zelfstandig in het leven kunnen staan.” Vogel ziet het ook zo. “Wat voor deze cliënten voorop moet staan is het comfort, de kwaliteit van leven”, zegt ze.