Creatief zijn in het benutten van de mogelijkheden van het scheiden van wonen en zorg

Parnassia Groep zet op basis van scheiding van wonen en zorg de stap om minimaal 23 ggz-cliënten met een Wlz-indicatie met volledig pakket thuis (VPT) te helpen naar zelfstandigheid. Onderzoek dat CZ zorgkantoor heeft laten doen naar deze opzet, laat zien dat de mogelijkheden hiervoor er zijn, maar dat ook belemmeringen bestaan. Projectleider in opleiding Shena Anches en manager bedrijfsvoering klinieken Suradj Debipersad van Parnassia Groep werkten allebei mee aan dit onderzoek. 

“Voor onze organisatie staat de cliënt centraal”, zegt Debipersad. “Wij kijken naar wat die nog wel kan en daarbij staat herstel op de voorgrond. Het is belangrijk dat de cliënt op een bepaald moment de stap kan zetten naar een eigen thuis en dus niet meer afhankelijk is van een klinische setting. Cliënten die mogelijkheid kunnen bieden is dus heel mooi. Natuurlijk is wel iedere cliënt anders, dus we moeten per cliënt kijken wat mogelijk is.”

Anches vult aan: “We kunnen perspectief bieden. En als dat aansluit bij de wens van de cliënt om terug te keren naar de maatschappij, dan is VPT daarin een mooie tussenstap in de terugkeer naar zelfstandigheid.” Veel cliënten kunnen die stap ook zetten, ziet Debipersad. “De cliënten zijn een lange tijd klinisch opgenomen voor behandeling, waardoor ze zorgafhankelijk zijn geworden, terwijl ze echt dingen zelf kunnen.” 

De eerste stap

Uit het onderzoek bleek dat er kansen zijn voor het scheiden van wonen en zorg, maar ook belemmeringen. Dit laatste weerhoudt Parnassia er niet van om de stap te zetten. De stap naar VPT wordt in eerste instantie gezet met 23 cliënten. “De verhuizing is spannend voor ze”, zegt Anches. “Begrijpelijk, want ze gaan van een team dat achter hen staat naar alleen begeleiding in de thuissituatie. Financieel is het ook spannend, want naast de huur betalen ze een eigen bijdrage en ze moeten zelf de spullen aanschaffen die voor een huishouden nodig zijn.”

Maar voor Parnassia is het ook lastig. Anches: “Het is essentieel dat we over een gezamenlijke ruimte beschikken. Het is van belang dat cliënten elkaar laagdrempelig kunnen ontmoeten. Tevens is de begeleiding 24/7 en dat betekent dat de begeleider zich moet kunnen terugtrekken. Maar die plekken moet de organisatie in het geval van geclusterd wonen wel zelf betalen. Dat wordt niet vergoed uit het geclusterd VPT.” 

Belemmeringen

Dit is niet de enige belemmering, uit het onderzoek kwamen er meer. “We begrepen bijvoorbeeld dat het voedingsgeld tot een korting op de uitkering kan leiden”, zegt Anches. “Daarvoor hebben we een creatieve oplossing gevonden door dit contant uit te betalen aan de cliënt. De gemeente is hiervan op de hoogte. Het wordt dan niet gezien als inkomsten omdat het onderdeel van de VPT is.”

Een ander punt is dagbesteding. Debipersad vertelt: “We laten deze mensen niet los, dus we blijven die dagbesteding bij Parnassia aanbieden en het wordt verder uitgewerkt en vervolgens aangeboden in een meer zelfstandige vorm. Het gaat immers om mensen met ernstige psychiatrische problematiek die langdurige behandeling hebben gehad. Dit wordt vanuit het VPT vergoed. Maar om te garanderen dat aansluitend een goede overgang plaatsvindt, gaan we daarover in gesprek met Reakt (arbeidsmatige dagbesteding - red.).” 

Businesscase

Beiden kenden al de belemmeringen die uit het onderzoek naar boven kwamen. “Er was echter toch wel een opvallende bij”, vertelt Anches. “Cliënten in VPT mogen niet meer dan een aantal dagen afwezig zijn, net zoals bij de integrale zorg. Over hoe we ermee om moeten gaan als een of meer cliënten wel afwezig zijn, zijn we nog in gesprek met het zorgkantoor. Voor die cliënt of cliënten krijgen we namelijk gedurende die tijd geen vergoeding. Terwijl we in deze geclusterd wonen situatie wel een businesscase hebben op basis van 23 cliënten. Voor een paar van hen dan soms niet betaald krijgen is dus een probleem.”

Er is er nog een. Anches vertelt: “De cliënten huren van de woningcorporatie Arcade maar wij zijn verantwoordelijk voor de zorgverlening. Omdat we niet de verhuurder zijn, hebben we geen toegang tot de woning als de cliënt daarvoor geen toestemming biedt. Wat betekent dat als de cliënt zorg weigert?” Debipersad: “Dat moeten we in de praktijk gaan ervaren. In eerdere instantie heb ik in een andere werkkring meegemaakt dat in een extreme situatie tussenkomst van de politie nodig was.” 

Nuchterheid

Het ‘we moeten het in de praktijk gaan ervaren’ geldt voor beiden nu als nuchter uitgangspunt. “Wij zijn de eersten die binnen Parnassia Haaglanden op deze manier gaan werken”, zegt Debipersad. “Als we tegen dingen aanlopen, zien we dat wel. We zullen creatief moeten zijn en het laten gebeuren. We hebben nu de mogelijkheid om dit te doen, dus dan moeten we het ook doen. We kunnen de cliënten niet langer laten wachten. Maar zonder geld geen idealen, dus dat houden we wel in ons achterhoofd. Het belangrijkste voor nu is dat we in gesprek blijven met het zorgkantoor en de evaluatiemomenten benutten die we gezamenlijk hebben.” Anches vult aan: “We hebben daar goed en laagdrempelig contact over. Ook over andere Wlz-zaken dan alleen het VPT.”